Am 28. Septëmper 2021 hat ti Komisioon fon Konstituitsioon un Justis fon te
Assembleia Legislativa von Rio Grande do Sul te Proyekt fon Kesets aproweyert, woo te “Taach fon te.
Lokaale Xprooche un Kulture“ im Rio Grande do Sul infiert, woo am 21Feepruer
kefayert kewe sol, selwiche taach woo uf te kans Welt te Taach fon te Moter
Xprooch kefayert kept.
Mier sin kans xtols too truf, wayl mier selepst – in partnerxaft mit em Prof.
João Tonus, fom Krupe woo ti Talian Xprooch peaarwat, hon tas ferlangt fer te
Dep. Elton Weber. Tee hot tas torich kefiert un yets, ëntlich mool, feelt tas noch
noore keweelt kewe im “Plenário” fon te Xtaat Khamer.
Ti Hunsrik Plat Taytx Xprooch is en xprooch woo neekst tray milioone
xermaanixe nookhomer im Brasil imer noch xpreche. Unser inwanerer sin foer
neekst tswaay hunert yoer aus meere natsioone fon Europa khom, tort woo ti
xprooch xon 1.500 yoore kexproch kept.
Weche sayn xtarek oral presëns im kanse Brasil, is fon 2004 aan foran en xrayp
khoote kexaft kep – en xrayp forem woo an ti realiteet fon te kholoniye in Latayn
Amëërika aan kepast keept, woo temit ti naye jeneratsioone ti xrift un xprooch
xtutiire un wayter leewent hale khëne.
Ti kemaynte woo inwanerungs xprooche xpreche im Xtaat, ferlange ti
insetsung fon te Tisipliin “Xprooche un Lokale Kultuure”, fer te formale xtuutium
in te khiner kaarte un in te funtamental xuul. Tas is te peste weech fer ti xprooche
un kulture leewent hale fer ti neekste jeneratsioone. Te eyerxte xrit is ti auspiltung
fon leerer woo unser moter xprooch noch xpreche.
Mier, fom Proyekt Hunsrik Plat Taytx hon ti xprooch rejistriert in 2007 pay em
Ethnologue, en Orkanisatsioon fon te UNESCO, woo ale 7.000 xprooche fon te
welt katalokisiert. Im yoerkang 2010 is hier im Brasil en Tekrët unertsaychent
kep, tas ale prasilianixe xprooche erhoop keepte uf 2 katekorie: Intiijeene
Xprooche un Inwanerungs Xprooche.
Es is nootwënich ti itee se ënere tas im Brasil noore Portukeesix kexproch kept.
Informatsioone fom yoer 2010 tsayche ti eksistëns fon mee wii 200 intiijene
xprooche un mee wii 30 inwanerungs xprooche.
Mer mise aus tee INWISIBILITEET raus khome.
Ti Hunsrik Xprooch is ti 2º Xprooch woo te meyerxt kexproch kept im Brasil
un, toch soo, wën te “Censo” kemach kept, tuut nimant uns frooe op mier en tswet
xprooch xpreche wise ore tswaayxproochich sin.
Xeene Kruus aus Thee Walt, Santa Maria do Herval, RS