ore noch xrëklicher – tas tas leewe wii mëyer es khëne nët ferxwine tuut uf te Ëyert.
Tas kanse folek fon te Ëyert mus informëyert këwe iwer ti ferënerung fom kliima uf em Planët. Es is important tas ti kans kemaynt sich konsiëntisëyert iwer uersache un wii te propleem uns aan keet. Fer tas, mus yeete rechiirung un yeete mënx sayn teel mache.
Was sin ti meechliche impakte fon te klopaal erwëërmung un umwëlt ferënerunge im Brasil? Wën es ach unsicherheete këpt, khan mer xon fiile propleeme itëntifikeere in 5 aareas in unser land: a. waser un ënërjiie; b. Amasoon; c. akrikultur; d. mëer niiwel; e. tëmpëratuure;
a.waser un ënërjii kriise: Ti troknung woo ti waser fersorichung fom Xtaat São Paulo petrof hot khan en aanung këwe fon te ërnste propleeme woo te Brasil im futur temit um keen mus mit em unklaych kewicht im reen sisteem.
b) Amasoon: Te walt funsionëyert wii en pank fon karpoon kaas. Tas is eene fon te weeche woo te walt mit hëleft fer te kliima rëkuleere.
Te walt um haue, heechere tëmpëratuure un weenicher reen macht tas te walt imer xwëcher këpt.
c) Akrikultur: Ti akrikultur im Brasil xpiert xon ti ëfëkte fon te klimatik ferënerung. Als eene fon te foerxritlichste sëktoore kextëlt in te aanpasung an te kliima ferënerunge, wërt am mëyxte ferluste mit mache wëche em kliima.
d) Mëer Niiwel: Te ONU noo, is te mëer xpiichel, im torichxnit, xon 20cm heecher runt um te Ëyert. Natierlich kilt tas aach fer te Brasil.
Es këpt weenichstens 5 milioone mënxe woo ticht am mëer un ticht an pache leewe. In te rechioon Nordeste, sin xon fiil fixer wile, woo am rant fom mëer playwe, am ferxine, wayl tas mëer hot xon hayser un xtroose uner kexlikt, un ti mënxe mise wanere.
e) Tëmpëratuure: Ti ONU saat tas ti tëmpëratur fom Planët xon in 0,8ºC heecher kang is in te klopaal erwëërmung.
In xtët wii São Paulo, khëne mëyer noch mee 2,5ºC pis 3,5ºC tepay këwe wëche te urpaniseerung. Im Rio de Janeiro khan mer aach mee 2°C pis 2,5ºC heecher wii ti 0,8ºC tepay këwe. Mit em haysere kliima wërt es mee krankheete këwe un ti hits petrëft mee ti xtët .
Liiwe layt, fiiles is xon yëts am paseere, is nime im futur. Mëyer al mise ti aue uf mache un uns khimere fer wise was yeete ëne mache khan un mus fer en leepenswëyert wëlt fer sayn khiner un ënkel khiner lose als ërepxaft.
Xeene kruus aus Thee Walt.
*Solange Hamester Johann ist die Leiterin vom Proyëkt Hunsrik in Thee Walt, Santa Maria do Herval, RS, Kommentatorin der Radiosendung AHAI und Kolumnistin bei www.brasilalemanha.com.br.
E-Mail: equipehunsrik@gmail.com