Te taach fon “Aler Hayliche” am markeere, saat ti Ensiklopëëtia fon te Religion: “Tas kristliche fest is en homenaaj an ti pekhante un unpekhante hayliche fon te kristlich relichioon, soo wii tefoer tas fest ti seltike kote keeert hot.”
Tas folek fon Irlanda hot imer te eyerxte taach fom moonat fer ti importante festlichkheete reserweyert, un te 1º noofëmper waar aach te aanfank fom winter fer ti celte. Tesweche, weyer tas ti richtich tsayt fer en fest mache fer aler hayliche se eere. Im yoerkank 835 erklëërt te Phaapst Gregor IV tas en uniwersaales fest.
Te fayertaach fer ti toote hat te 2º noofëmper fext keleet kriit fon te monjes fon Cluny, in Frankraych, im elefte yoerhunert.
Wën mer ach kesaat hot tas te Aler Seele Taach en katoolixe hayliche taach weyer, in te mënxe sayne khop waar, in tëne tsayte, noch en kroose torichnaner. In te noy katoolix ensiklopëëtia hayst es tas “im Mitel Elter waar es wayt ferprayt meenung tas an tëm taach ti seele woo im feech fayer waare in form fon “sump fayer” tsum foerxayn khome khonte, ore als hexe, als krote, usw”, fon woo tas Halloween-Fest pis hayt keplip is .
31oktoower, taach tefoer, is Halloween kenënt – te ooment tefoer “All Hallows Evening – Véspera de Todos os Santos”. Evening mënt = foer nacht.
Halloween hat tan aach mit te toote se tuun. In te alte seltixe khalener, waar 31oktoower te ooment foer em nay yoer. Ti sëlte, mit tëne iire priister – ti Druidas, hon keklaapt tas am nay yoers ooment ti seele fon te toote uf te Eyert rom trample khome khonte un hon fersichert tas ese, ketrënke un opfere khonte tii trampliche seele peruiche. Tepay sin aach kroose fayere ore fogueiras uf kepaut kep fer ti kayste pelaychte fer tëne se helfe sich pefraye fom feech fayer.
Xeene kruus aus Thee Walt.
*Solange Hamester Johann ist die Leiterin vom Proyëkt Hunsrik in Thee Walt, Santa Maria do Herval, RS, Kommentatorin der Radiosendung AHAI – Die Deutsche Stunde der Gemeinden – Block 04 und Kolumnistin bei www.brasilalemanha.com.br. E-Mail: equipehunsrik@gmail.com