Haloo, hier is Solange Hamester Johann, fom Proyekt Hunsrik.
Priif fer ti familiye in Taytxlant
“Aus te Kholonii São Leopoldo, ticht an te xtat Porto Alegre,
im Kayser Raych Brasil, 1oyanuer1832.
Keliipte pruter Claudius!
Mit kroos frayt anunsiere ich tas ich, mit mayn fraa un tswaay khiner, Andreas un
Anton, tsayt neekst seks yoer uf tëm wayt tayl fon te Welt, uns kans kuut un kesunt
fiile; uns feelt nii epes, en raych leewe pringt uns tsufriitenheet.
Meyer hon te taytxe potem hinerlos, fer 5.000 xtune wayt wech en naye haymat se
suuche:
– am 2oteetsëmper1825 sin mer aus em Rio Elba, mit tëm xif “Anna Louisa”, fom
Kapitan Knock in Hamburg aan khom;
– im Nort See waare mier fon en soo wiolënte xtorem ketrof kep, tas te xif ketswung
waar ti noot faan hooch hepe;
– mit fiil aanxtrëngung un kefoer sin mer an ti xif hoof xtat Nordkautsch aan khom,
woo mer 14 taache playwe muste; fon tort sin mer pay kuute wint loos, fer uf te
Silwëster Nacht 1826 en naye xtorem se trefe.
– Tëm noo is en aarich phaynliche ferluste fer uns paseyert: Es hat em Hër Kot kefal
unser keliipte tswete soon Johann, in te tsaart elter fon finef un halep yoer torich em
toot ap hoole. Er is kextorep am 18yanuer1826; ti wele fom meer waare sayn kraap.
Mit treene un in te tiifst traurichkheet hon mer kesiin wii ti wele te keliipte soon fon
unser aue noo wayt fon uns kenom hon!
– Meyer sin aan khom am 2omërts1826 in Rio de Janeiro, kapital un resitëns fon te
prasilianix rechiirung.
– Mer muste 14 taache, pis 23april in “Armação” playwe, was hayt ti xtat Niterói is;
too sin mer im kaysers naame raychlich petiint kep – ales umsonst.
– Am 14april.1826 sin mer in Porto Alegre aan khom un
– 3 taache xpeeter khome mer an te opjektiif fon te rees: es waar te 17april.
São Leopoldo playpt noore 8 xtune fon te xtat Porto Alegre wën ti rees uf lant
weech keet. Wën mer iwer flus faart, tauert es lënger, wayl te flus fiile kurwe hat.
– Noo unser aankhom in tëm unpekhant lant, muste mer 4 moonate in en tref phunkt
fon te taytxe inwanere playwe, woo te naame “Feitoria” hat, pis mer unser aychentum
kriit hon. Es kept too aach en kapel, woo yeete sontach en mes keleest wërt fon
portukeesixe priister. Hier kept es khee taytxe priister fon unser relichioon.
– Ich hon mayn lant im uer walt kriit, wayl tas fraye lant xon lëngst fertaylt waar.
– Fon mayn kholonii pis an ti xtat São Leopoldo prauch ich 3 xtune.
Mayn aychentum is100 hektar kroos, fray un unpextrit, un is toch noore en halep
xtun wayt fon te Prowins lëner.
– Mayn plantaaj is, kraat soo wii fon ale taytxe woo te kroose uer walt pewoone, kans
fon walt petekt.
Ti peem wëre um kehau, tas hols in te sun ketrokent kept ferprënt, un tan klaych wërt
keplanst.
– Poone un milye sin ti haupste protukte, awer kërxte un wayts protutsiere kans kuut,
kraat soo wii kartofle tswaay mool im yoer. Mier planse aach ërepse, linse, rays un
tsuker roer, eple un phëxe.
– Ti fii tsucht is important, wayl tas hier im lant te haupste naarungs mitel is.
– Im eyerxte yoer woo mer hier aan khom waare, hon mer, wii yeete aner taytx familye
8 pence pro taach kriit, im tswete yoer 4 pence pro taach. Tii supwentsioone fom
Kayser waare fer uns fon kroose weyert.
– 10 yoere lang sin mer fon yeete xtayer pefrayt un tëm noo mache ti xtayer kans
weenich aus.
-Unser pruter Michael woont een xtun wayt fon mich, aach im walt. Tsayt 3 yoer ruut
tëm sayn fraa im xoos fon te Moter Eyert. Er hayrat noch mool mit Katharina Knippel
aus Stipshausen-Koblenz. Tëm keet es kuut mit sayn 2 khiner un er is tsufriite mit en
kuut leewe. Er xikt hërtsliche kruus an tich un familye.
-Adam Schuster, aus Laibach, woo hier mayne nachpaar is, pekriist sayne pruter
Michael Schuster, in Mulfinger.
– Uf witerseen fer al un tas te Hër aych al seechent.
Fom kanse hërts, tayne leale pruter,
Johann F. Friedrich