Te Kroose Walt – Kriin Majesteet – von Solange Hamester Johann*

Ti Amazonas Forest, te kreeste reen walt fon te welt, playpt hier in te Nort Rechioon fom Brasil. Mit mee wii 7 millioone km2, umfast ti Amazonas rechioon siwe xtaate fom Brasil un noyn lënter fon Latiin Amëërika.

Un wën mer iwer Amazonas Reen Walt xprecht, is tas xlisel-wort tiwersiteet. Pay te kroose forest aareas, hat es te “cerrado” un rupestrian khamp (uf te xpitse fon te përiche mit mee wii 900 m hooh), khamp, trokne walt, igapós, mankroowe ore manguezais, insle, flus prayas mit wayse sant, waser fale un raych Flora un Fauna mit umkefeyer 30 tausent sorte planse un 3 milioone sorte tiere.

Es is net ploos eene fon te raychste ekosisteeme fon te Welt, awer tuut ach runt 20% fon te weltwayt waser resërwe unerpringe, was sich tirekt uf te klima palans fon te Eyert manifesteyert. Te Amazonas Flus antwort fer 17% fom kanse fliisiche waser fom Planet.

In Latiin Amëërika sin 31% fom Reen walt intakt, was mënt tas es noch uer walt is. 34% fon ale intakte walt fon te Welt fine sich in te tropix rechioon fon unsere Kontinent un 55% fon tëm kanse intakte walt fon Latiin Amëërika fint sich im Brasil. 11 fon te Latiinamerikaanixe tropixe Lënter hon sayne uer walt xon kans fernicht un ploos 8% fom Reen Walt fon unser Kontinent is uner kesetse kexitst.

In Europa playwe noch 6,4% fom uer walt intakt. 90% fon tëm walt fint mer in Ruslant, ti Taiga. 36 europeyxe Lënter hon sayn intakte walt komplët fernicht.
Ti prasilianix Amazonia hot xon 13% fon sayn orikinal wejetatsioons petekung ferloer torich ti ausnutsung fon te akrikultur un holz xlaach ekspansioon fronte.
Awer, in sustentawel aart, is Ekstraktiwismus toch en important aktiwiteet fer ti leewens basis fon te lokale kemeenxafte, soo fiil fer ti intianer wii aach fer ti woo khautsxuk ërnte un flus pewooner, woo ti natierliche resourse neetich hon fer iwerleewe.

Ti petaytung fon tëm Ekosisteem hot sayn xtarek atraktiwiteet fer te Ekoturismus ti acht aan keruuf uf ti Erhalung un preserweerung fon te Umwelt.
Xeene kruus aus Thee Walt

*Solange Hamester Johann ist die Leiterin vom Proyëkt Hunsrik in Thee Walt, Santa Maria do Herval, RS, Kommentatorin der Radiosendung AHAI – Die Deutsche Stunde der Gemeinden – Block 04 und Kolumnistin bei www.brasilalemanha.com.br. E-Mail: equipehunsrik@gmail.com 
Audio dieses Kommentars – Programm 1296 AHAI bl 04