Ti Xprooch is te importanteste mitel woo ti mënxe hon fer hiin se khome an was se im leewe am mayste winxe. Tesweche mus yeete mënx ti xprooch hon fer in te kemaynte se leewe, wayl ti xprooch is ti basis fon te kultur, un oone te keprauch fon te xprooch un ti kraft fon te wërter keept es khaum en siwilisatsioon. Torich ti xprooch tuut mer neekst imer ferënerunge peinfluse un peaarwate, woo nootwënich sin fer en peseres leewe uf se paue.
Fiile layt klaawe tas was ti welt mowimenteyert is es kelt, ti materiale kuute, woo ti mënxe sich soo truf weere, ore sokaar noo prestiije un macht suuche. Tas ales is kans important, wën mer sich iwerleet tas es te mënxliche komportamënt wërklich xteere tuut. Awer, was ti meyerxte ferënerunge prowokeere tuut un ti welt transformeyert is, in te woerheet, ti xprooch.
Ti wërter hon en kroos macht, wën se aus unser munt khome, hon se te potensial fer mënxe paysamer se pringe, macht fer konkisteere. Tas hëngt ap an unser kapasiteet fer mit te wërter in te richtich tsayt, moos un forem um se keen.
Ti xprooch is en mekanismus woo tayl fon te natuer fom mënx is, woo ti natierlich neetichkheet hat fer sich in te keselxaft se krupiere, fer an sayn opjektiife hiin khome. Un te instrumënt, te mitel woo macht tas mer tichter an ti mënxe khome khan is kenau ti xprooch, wayl es tas tënke un hantle meechlich macht .
Tan is ti xprooch en khoote woo ferënert kewe khan, woo ti mënxliche ferpintunge intekriert un soo lang wii se tayl nëme tuut in te keselxaft, tuut se sich aach ferënere . Tii sosial ërepxaft is responsaawel un macht meechlich te mënxliche khëntnis se preserweere un es im laufe fon te tsayt an anere xeneratsioone wayter se kewe – ore an noye mitkliiter fon tee keselxaft, wii im fal fon inwanerer.
Fon ales was hier kesaat kep is, khëne meyer ferxteen tas mer ti kapasiteet hon fer ti welt woo meyer leewe se ënere, wën mer unser wërter in ti hërtse fon te mënxe kraweere. Wën mer tas wise, khëne mer uns too trum pemiie, fer peser um se keen mit unser familye, unser froynte un kholeeke.
Oone xprooch weyer ti welt en riisiche leere. Tesweche is ti xprooche untericht te weech fer ti khiner mit te welt se intekriere.
Xeene kruus aus Thee Walt
*Solange Hamester Johann ist die Leiterin vom Proyëkt Hunsrik in Thee Walt, Santa Maria do Herval, RS, Kommentatorin der Radiosendung AHAI – Die Deutsche Stunde der Gemeinden – Block 04 und Kolumnistin bei www.brasilalemanha.com.br. E-Mail: equipehunsrik@gmail.com
Audio dieses Kommentars –AHAI bl 04