Inspireyert an ti Teklaratsioon fon te Amerikanix Intepentëns fon 1776 un ti Teklaratsioon fon te Rechte fon te Mënxe un Xteter fon 1789, is ti Uniwersal Teklaratsioon fon te Rechte fon te Mënxheet fon te ONU noo tëm II Welts Kriich in 1948 aproweyert kep un saat in sayne Preampel:
Ale mënxe khëne ti rechte un frayheete aan ruufe, unaphëngich fon rase, farep, sëks, XPROOCHE, relichioon, politixe ore sonstiche meenunge, natsionaale ore sosiaale apxtamung, aychentum, kepoer …ore anere situatsioone.
Mit em opjektiif tas yeete persoon un ti kans keselxaft sich aan xtrënge sol, torich te xuule un piltung, tas te rexpekt fer tii rechte un frayheete promoweyert kewe uf te kans welt, sayn erkhënung un aanwënung unich te foleke fon te natsioone woo mit hale an te ONU.
Yets am 26 akust waar te “Taach fon Teklaratsioon” kefayert kep, un meyer xpreche too triwer wayl ti Teklaratsioon fon te Linkwistike Rechte aach tsuu saat im Artikel 7.º
1.Ale XPROOCHE sin austruck fon en kolektiif itentiteet un en taytlich aart fer ti realiteet se lërne un pexraywe un sole ti kontitsioone kewe fer sayn kanse nootwëniche funktsioone aus iipe.
2. Yeete XPROOCH is en kolektiif konstituiert realiteet, un is in te kemaynte tas ti xprooch fer intiwituale keprauch als instrument fer ti kemaynte samer hale, itentifitsiirung, komunikatsioon un kriatiif austruk tiine sol.
Soo, wën mer uns en pisye too triwer iweleye tuut, siit mer tas tas fiil kreeser un importante ris wii mer tënkt, un mus ërnst foer kehool kewe.
Xeene kruus aus Thee Walt.
*Solange Hamester Johann ist die Leiterin vom Proyëkt Hunsrik in Thee Walt, Santa Maria do Herval, RS, Kommentatorin der Radiosendung AHAI – Die Deutsche Stunde der Gemeinden – Block 04 und Kolumnistin bei www.brasilalemanha.com.br. E-Mail: equipehunsrik@gmail.com